Minyak, Maruah dan Kuasa: Sarawak Tegas Pertahan Hak Ke atas Sumber Asli Daripada Diperkecil

  

KUCHING, 5 Mei 2025 – Di tengah pergolakan wacana nasional mengenai hak dan kuasa ke atas sumber asli negara, Pemuda Parti Pesaka Bumiputera Bersatu (PBB) Sarawak tampil menyuarakan kekecewaan mereka terhadap kenyataan yang dikeluarkan oleh sayap pemuda Parti Pribumi Bersatu Malaysia (BERSATU), iaitu ARMADA. Isu yang membakar semangat ini bukan sekadar perbahasan tentang pentadbiran sumber minyak dan gas, tetapi menyentuh nadi kedaulatan dan autonomi Sarawak sebagai salah satu daripada dua wilayah Borneo yang bergabung dalam Persekutuan Malaysia pada 1963.

Kenyataan ARMADA yang memetik Akta Pembangunan Petroleum (PDA) 1974 sebagai sumber tunggal kuasa dalam pengurusan minyak dan gas negara telah menimbulkan reaksi keras dari Pemuda PBB. Mereka menolak pandangan yang menggambarkan seolah-olah hanya PETRONAS berhak mutlak ke atas sumber petroleum di Sarawak, sekaligus memperkecilkan hak dan suara negeri itu dalam pengurusan hasil bumi yang kaya di wilayahnya sendiri.

 

Di Sebalik Bunyi "Persekutuan": Hak Negeri Jangan Dipadam

Dalam kenyataan rasmi yang dikeluarkan hari ini, Pemuda PBB menegaskan bahawa tafsiran ARMADA terhadap PDA 1974 tidak menggambarkan realiti perundangan dan semangat Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) yang menjadi asas penyatuan Sarawak, Sabah dan Tanah Melayu.

"ARMADA seolah-olah menafikan kewujudan dan kekuatan undang-undang negeri yang sedia ada seperti Ordinan Perlombongan Minyak (OMO) 1958," tegas kenyataan itu. OMO, yang digubal sebelum pembentukan Malaysia, kekal sebagai undang-undang negeri Sarawak dan tidak pernah dimansuhkan secara rasmi, sekaligus memberikan Sarawak kuasa perundangan dalam sektor ini.

Tambah Pemuda PBB, mana-mana entiti yang ingin terlibat dalam operasi berkaitan minyak dan gas di Sarawak wajib mematuhi undang-undang negeri, bukan semata-mata undang-undang persekutuan. Ini termasuk keperluan untuk mematuhi Ordinan Pengedaran Gas 2016 (DGO), yang mengawal aspek pengedaran gas di negeri itu.

"Adalah menjadi hak Sarawak untuk menentukan siapa yang boleh beroperasi dalam sempadan ekonominya sendiri. Undang-undang negeri tidak boleh diabaikan sewenang-wenangnya," ujar jurucakap Pemuda PBB.

 

Kuasa Melombong Bukan Milik Eksklusif Persekutuan

Mengukuhkan hujah mereka, Pemuda PBB merujuk kepada Perlembagaan Persekutuan sendiri – dokumen tertinggi negara – yang menyatakan dengan jelas bahawa kuasa untuk mengeluarkan lesen dan sijil perlombongan jatuh di bawah bidang kuasa kerajaan negeri, seperti yang termaktub dalam Perkara 2(c) Senarai II, Jadual Kesembilan.

Dalam kata lain, hak untuk membenarkan atau menolak aktiviti penggalian minyak dan gas bukan milik mutlak Kerajaan Persekutuan mahupun PETRONAS semata-mata, tetapi memerlukan kelulusan daripada kerajaan negeri.

"Isu ini bukan sekadar legalistik. Ini soal prinsip, sejarah dan maruah Sarawak sebagai entiti yang menyertai pembentukan Malaysia dengan status dan jaminan yang tersendiri," tambah kenyataan tersebut.

 

Seruan Hormati Undang-Undang Negeri, Bukan Pandang Sebelah Mata

Pemuda PBB menyeru agar ARMADA dan semua pihak lain yang terlibat dalam diskusi berkaitan minyak dan gas di Sarawak supaya lebih peka terhadap sensitiviti serta realiti undang-undang negeri. Mereka menganggap kenyataan ARMADA seolah-olah memperlekeh kewujudan kerangka perundangan Sarawak, malah boleh dianggap menghina semangat federalisme yang menjadi asas kepada hubungan antara negeri dan pusat.

"Janganlah menganggap seolah-olah undang-undang negeri Sarawak tidak wujud dan seakan-akan dipijak," ujar Pemuda PBB dalam kenyataan yang sarat dengan nada tegas.

Lebih daripada itu, mereka juga mengingatkan bahawa jika ada pihak yang menggesa Sarawak supaya menghormati undang-undang persekutuan, maka prinsip yang sama harus digunakan untuk menghormati undang-undang negeri. Hormat harus bersifat dua hala, dan bukannya berat sebelah.

 

Antara PETRONAS dan PETROS: Jalan Tengah untuk Pembangunan

Dalam semangat kerjasama dan pembangunan, Pemuda PBB menekankan bahawa mereka tidak menolak kewujudan PETRONAS mahupun peranan syarikat minyak negara itu dalam pembangunan industri petroleum Malaysia. Namun, dalam konteks Sarawak, kehadiran PETROS – syarikat minyak dan gas milik penuh kerajaan negeri – adalah cerminan kepada keinginan Sarawak untuk mengawal sumbernya sendiri demi kepentingan rakyatnya.

"Harapan kami adalah agar kedua-dua pihak, PETRONAS dan PETROS, dapat terus bekerjasama berlandaskan peraturan serta undang-undang yang wujud di pihak persekutuan dan negeri demi pembangunan sektor minyak dan gas di Sarawak," kata mereka lagi.

Ini menunjukkan bahawa Sarawak bersedia untuk bekerjasama dalam kerangka undang-undang sedia ada, namun dengan syarat hak negeri tetap dihormati dan tidak diperlekehkan oleh mana-mana pihak.

 

MA63: Janji yang Belum Sempurna

Isu ini tidak boleh dilihat terpisah daripada latar belakang Perjanjian Malaysia 1963 (MA63), yang sering kali disebut dalam perbahasan tentang hak Sarawak dan Sabah. MA63 menjanjikan status autonomi tertentu kepada kedua-dua negeri ini, termasuk kuasa ke atas sumber asli, imigresen, pendidikan dan pentadbiran.

Namun, sejak penubuhan Malaysia, banyak pihak di Sarawak dan Sabah merasakan bahawa janji-janji MA63 tidak ditunaikan sepenuhnya. Pelbagai usaha telah dilakukan, termasuk rundingan antara kerajaan negeri dan persekutuan, tetapi masih terdapat jurang persefahaman yang melebar – seperti yang ditunjukkan dalam kontroversi kenyataan ARMADA baru-baru ini.

"Setiap kali isu hak Sarawak dibangkitkan, sering muncul suara dari Semenanjung yang mahu menafsirkan semuanya dari sudut pusat. Tetapi Sarawak ada sejarah, undang-undang dan autonomi tersendiri yang perlu dihormati," kata seorang penganalisis politik tempatan.

 

Perspektif Anak Muda: Antara Identiti dan Tuntutan

Apa yang menarik, suara tegas ini datang daripada sayap pemuda PBB – memperlihatkan bahawa generasi muda Sarawak semakin sedar akan pentingnya mempertahankan hak negeri mereka. Tidak lagi pasif, mereka tampil sebagai pelindung kedaulatan Sarawak dalam wacana nasional.

"Ini bukan hanya soal minyak dan gas, ini soal mempertahankan hak identiti Sarawak yang unik dan berdaulat dalam persekutuan," ujar seorang aktivis belia tempatan dalam satu forum awam di Kuching.

Isu ini juga mencerminkan pertembungan dua naratif: satu yang berpegang pada prinsip penyatuan dan pentadbiran pusat, dan satu lagi yang berakar pada semangat autonomi dan pengiktirafan terhadap keunikan wilayah Borneo dalam konteks Malaysia moden.

 

Ke Mana Haluan Selepas Ini?

Kontroversi yang tercetus antara Pemuda PBB dan ARMADA ini mungkin hanya satu episod daripada rangkaian perdebatan yang lebih panjang. Namun ia menandakan sesuatu yang penting: Sarawak tidak lagi mahu dilihat sebagai "negeri biasa" dalam Malaysia, tetapi sebagai rakan kongsi yang setaraf, sejajar dengan semangat awal pembentukan negara ini.

Dengan sumber minyak dan gas yang masih menjadi tonggak ekonomi, keupayaan Sarawak untuk mempertahankan haknya menjadi lebih penting dalam membina masa depan yang adil dan seimbang – bukan sahaja untuk negeri itu, tetapi untuk Malaysia secara keseluruhannya.

Sebagaimana kata Pemuda PBB, maruah negeri bukan untuk dipermainkan, dan suara anak Sarawak akan terus bergema demi mempertahankan hak yang diwariskan oleh sejarah dan diperakui oleh undang-undang.