Sarawak-Pontianak Terhubung Semula: Detik Baharu Hubungan Rentas Sempadan Kalimantan-Borneo

  

Ilustrasi AI

Kerajaan Sarawak akhirnya menyambut satu detik bersejarah yang amat dinantikan selepas bertahun-tahun terputus hubungan udara rentas sempadan akibat pandemik COVID-19. Pengumuman rasmi penyambungan semula penerbangan terus antara Kuching dan Pontianak oleh syarikat penerbangan tambang rendah AirAsia menjadi berita yang mengujakan bukan sahaja buat warga Sarawak, tetapi juga penduduk Kalimantan Barat yang telah sekian lama menanti pintu langit dibuka semula. Ini bukan sekadar pengumuman logistik, tetapi juga simbol pemulihan hubungan dua wilayah serumpun yang selama ini erat terjalin melalui sejarah, ekonomi, budaya dan kekeluargaan.

Menteri Pengangkutan Sarawak, Dato Sri Lee Kim Shin, dalam satu kenyataan penuh makna, menyifatkan penyambungan semula laluan udara ini sebagai satu pencapaian penting yang menandakan kejayaan dalam usaha memulihkan hubungan udara yang terjejas sejak dunia dilanda wabak besar. Beliau berkata, “Pemulihan semula laluan ini menandakan kejayaan besar dalam usaha menghubungkan kembali Sarawak dan Kalimantan Barat, setelah beberapa tahun tergendala berikutan pandemik serta penurunan status Lapangan Terbang Supadio kepada domestik.” Kata-kata beliau bukan sekadar catatan kejayaan logistik, tetapi juga pernyataan bahawa Kerajaan Sarawak komited dalam memperkukuh integrasi wilayah di Borneo yang kian rancak bergerak menuju masa depan baru.

Lapangan Terbang Supadio, yang terletak di Pontianak, sebelum ini telah kehilangan status antarabangsa akibat penurunan aktiviti penerbangan rentas sempadan yang parah semasa pandemik. Kesan ini turut dirasai di Sarawak yang selama ini menjadi destinasi penting bagi pelancong, pesakit, pelajar dan pedagang dari wilayah Kalimantan Barat. Maka apabila status antarabangsa Lapangan Terbang Supadio dipulihkan semula, ia serta-merta membuka jalan kepada penyambungan laluan yang menjadi nadi hubungan rentas sempadan itu.

Dato Sri Lee mendedahkan bahawa Kerajaan Sarawak, menerusi Kementerian Pengangkutan, telah melakukan rundingan secara konsisten dan sabar bersama pihak berkuasa Indonesia demi memulihkan sambungan udara ini. Beliau sendiri telah memimpin delegasi ke Pontianak dan Singkawang pada September 2024, yang mana dalam lawatan itu permohonan rasmi telah dikemukakan bagi menyambung semula laluan udara Kuching-Pontianak. Lawatan ini bukan sekadar kunjungan protokol, tetapi usaha konkrit yang akhirnya membuahkan hasil dengan adanya komitmen bersama antara kedua-dua wilayah.

Dalam pada itu, beliau turut merakamkan penghargaan yang tulus kepada Konsulat Jeneral Republik Indonesia di Kuching, khususnya kepada bekas Konsul Jeneral Raden Sigit Witjaksono atas usaha fasilitasi dan sokongan dalam mengadakan dialog dua hala. Peranan diplomatik seperti ini sering kali tidak mendapat perhatian umum, tetapi jelas dalam kes ini, ia menjadi batu asas penting dalam menjayakan kerjasama yang akhirnya membawa manfaat kepada rakyat kedua-dua belah sempadan.

Apa yang menjadikan laluan ini begitu penting bukan sekadar kerana ia membuka kemudahan perjalanan, tetapi kerana ia turut menyentuh aspek yang lebih dalam: hubungan antara rakyat, jaringan ekonomi, dan mobiliti serantau. Seperti yang ditegaskan oleh Lee, “Penerbangan ini bukan hanya soal kemudahan perjalanan. Ia mewakili langkah penting ke arah memperkukuh hubungan antara rakyat, memacu kerjasama ekonomi dan meningkatkan mobiliti serantau antara Sarawak dan Kalimantan Barat.”

Menurut beliau, permintaan terhadap laluan ini sangat tinggi, terutamanya dari masyarakat Pontianak yang sering ke Sarawak bagi mendapatkan akses kepada pelbagai perkhidmatan termasuk kesihatan, pendidikan, pelancongan dan urusan perniagaan. Laluan ini juga menjadi penghubung penting bagi komuniti yang mempunyai hubungan kekeluargaan dan etnik yang bersilang sempadan. Maka penyambungan semula ini dilihat sebagai detik permulaan semula bagi pelbagai aktiviti yang sebelum ini tergendala atau terpaksa melalui laluan darat yang panjang dan melelahkan.

Tambahan pula, Lee menjelaskan bahawa laluan ini berpotensi besar dalam merancakkan perdagangan rentas sempadan yang melibatkan bukan sahaja barangan, tetapi juga pergerakan manusia dan perkhidmatan. “Ia membuka ruang kepada usahawan tempatan, agensi pelancongan, pengusaha pengangkutan dan komuniti sempadan yang bergantung kepada aliran pergerakan barang dan manusia antara kedua-dua wilayah,” katanya dengan penuh keyakinan.

Industri pelancongan Sarawak dijangka turut mendapat suntikan semangat baharu dengan kemasukan semula pelawat dari Kalimantan Barat. Menurut Lee, potensi ini sangat besar terutama dalam sektor ekopelancongan yang semakin mendapat perhatian, pelancongan perubatan yang menjadi tumpuan warga luar, serta pelancongan kebudayaan yang mengangkat keunikan Borneo sebagai pusat warisan yang kaya dan berwarna-warni. Dalam era di mana pelancongan kian bersifat pengalaman, hubungan rentas sempadan ini memberi peluang kepada pengunjung untuk mengalami budaya serumpun dalam suasana yang inklusif dan saling memperkaya.

Lebih jauh ke hadapan, Lee juga membuka lembaran baharu dalam kerjasama strategik antara Sarawak dan Kalimantan dengan mendedahkan bahawa terdapat enam bandar di Kalimantan yang mempunyai lapangan terbang, yang secara teorinya boleh menjadi laluan baharu ke Sarawak. Ini termasuk bandar-bandar seperti Balikpapan, Samarinda, Palangkaraya, Banjarmasin, Tarakan dan Ketapang. Dalam konteks pemindahan ibu negara Indonesia ke Nusantara, peluang ini menjadi semakin signifikan kerana mobiliti antara Kalimantan dan Sarawak bakal memainkan peranan besar dalam pembentukan rangkaian ekonomi baharu di wilayah Borneo.

Lee menyatakan keterbukaan Sarawak untuk menambah kekerapan penerbangan dan membuka laluan baharu ke bahagian lain di Kalimantan. “Pembangunan Nusantara membuka ruang kerjasama ekonomi dan pengangkutan yang lebih luas. Kami akan terus bekerjasama erat dengan rakan sejawat di seberang sempadan untuk memperkukuh momentum ini,” katanya dalam nada optimis.

Apa yang lebih menarik, beliau tidak menutup kemungkinan bahawa Sarawak boleh menjadi pintu masuk antarabangsa paling praktikal dan strategik ke Nusantara bagi pelancong asing, pelabur, mahupun pemain industri dari Asia Tenggara. Dengan kemudahan infrastruktur yang kian meningkat, kestabilan politik dan dasar mesra pelabur, Sarawak bersedia memainkan peranan penting sebagai ‘rakan kanan’ dalam transformasi Kalimantan yang dijangka akan terus rancak dalam dekad mendatang.

Secara keseluruhannya, penyambungan semula laluan udara Kuching-Pontianak ini bukan hanya soal pesawat yang kembali terbang merentasi sempadan. Ia adalah simbol bahawa hubungan Sarawak-Kalimantan bukanlah hubungan sementara atau sekadar retorik diplomatik. Ia adalah hubungan yang hidup, yang berdetak melalui nadi ekonomi, yang tumbuh melalui sentuhan budaya, dan yang mengalir melalui ikatan kekeluargaan. Penyambungan laluan ini bukan penamat, tetapi satu permulaan baharu—permulaan yang penuh harapan dan peluang untuk kedua-dua wilayah membina masa depan bersama dalam semangat Borneo yang bersatu dan progresif.